Tương lai của những cái cũ: Những kĩ thuật xây dựng cổ đang được cập nhật như thế nào?

Bảo tàng Nghệ thuật Trung Quốc

Trong khi các công nghệ và xây dựng đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, cho phép các công trình được xây dựng cao hơn và nhanh hơn bao giờ hết, thì tàn dư của các di tích cổ đại khổng lồ nhắc nhở chúng ta rằng các kỹ thuật xây dựng từ hàng trăm năm trước cũng có sự kì công rất lớn. Trong thực tế, nhiều sự đổi mới của thời cổ đại đóng vai trò là nền tảng của xây dựng hiện đại, với phát minh của La Mã về bê tông là một ví dụ chắc chắn. Các kỹ thuật xây dựng cổ xưa thiết yếu khác như vòm cuốn và mái vòm, hiện nay thường được coi là khởi sắc về phong cách, với các thiết kế như Nhà hát Lớn diễn giải lại các kiểu chữ cổ điển trong bối cảnh hiện đại. Tuy nhiên, có lẽ các giải thích có liên quan nhất của xây dựng cổ đại ngày nay là những giải thích về tính bền vững, từ bỏ các phương pháp xây dựng hiện đại năng lượng cao để ủng hộ các kỹ thuật tự nhiên hơn, cũ hơn.

Vạn Lý Trường Thành – Trung Quốc

Những diễn giải lại này đã có nhiều hình thức khác nhau, từ việc sử dụng các vật liệu cổ xưa cho đến việc làm mới các kỹ thuật xây dựng cổ xưa. Ví dụ, một loại công trình xây dựng đất nện mới mô phỏng lại tính bền vững cổ xưa từ quan điểm vật chất, biến đổi đất nung truyền thống thành đất nện ổn định xi măng mạnh hơn (CSRE). Ban đầu bao gồm đất, nước và chất ổn định tự nhiên (nước tiểu động vật, máu động vật, sợi thực vật hoặc bitum), xây dựng bằng đất nung đã tồn tại trong nhiều thế kỷ và đã được sử dụng trong các dự án cổ đại vĩ đại từ Vạn Lý Trường Thành đến Alhambra. Tuy nhiên, thay vào đó, CSRE trộn lẫn đất, nước và xi măng, cải thiện sức mạnh vật chất trên các cấp độ lớn hơn. Tuy nhiên, thành phần chính vẫn là đất địa phương, do đó, CSRE giảm đáng kể các tác động tiêu cực của việc vận chuyển các vật liệu khác. CSRE cũng rẻ hơn so với nhiều vật liệu xây dựng phổ biến khác, làm cho nó trở thành một lựa chọn bền vững cho nhà ở giá cả phải chăng. Đại học Kiến trúc và Công nghệ Xi’an đã khám phá cách sử dụng CSRE để giúp các cộng đồng nông thôn xây dựng nhà mới, trong khi Bộ Nhà ở Tây Úc đã nghiên cứu sử dụng CSRE trong các cộng đồng bản địa xa xôi.

Great Wall hiện đại ở Tây Úc sử dụng kĩ thuật đất nện

Cùng một mạch tương tự, hầm Nubian của Ai Cập cổ đại đang hồi sinh ở Sahelian Châu Phi, được bảo trợ bởi Hiệp hội Vault Nubian (AVN) ngay trong cuộc khủng hoảng nhà ở khu vực. Dân số tăng nhanh và nạn phá rừng nhanh chóng khiến người dân khó tiếp tục xây dựng từ gỗ cây bụi và mái rơm truyền thống, trong khi phương án nhập khẩu tấm tôn gần đây đã tỏ ra đắt đỏ và không bền vững. Các hầm của người Nubian được sử dụng để xây dựng nhà ở Ai Cập cổ đại và liên quan đến việc xây dựng mái vòm bằng các khối bùn khô, vừa sử dụng vật liệu địa phương và loại bỏ nhu cầu về gỗ. AVN đã coi hầm Nubian là một giải pháp bền vững bằng cách đào tạo người dân địa phương về các kỹ thuật xây dựng của mình, một nỗ lực được công nhận vào năm 2016 bởi World Habitat Awards.

Kỹ thuật hầm Nubian được sử dụng trong tàn tích của Ayn Asil.

CobBauge là một vật liệu xây dựng bền vững khác đã được nghiên cứu trong những năm gần đây bởi Đại học Plymouth. Cob là hỗn hợp của đất và chất xơ, như rơm, sau đó được trộn với nước và được sử dụng để xây dựng các tòa nhà. Cob đã được sử dụng để xây dựng nhà ở tại Anh và Pháp trong hàng trăm năm, nhưng vì tính chất về mặt kết cấu và nhiệt yếu hơn, thường không đáp ứng các quy định xây dựng hiện đại. Đại học Plymouth đã nghiên cứu các hỗn hợp cob mới sẽ đáp ứng các quy định xây dựng và cho phép các kiến trúc sư đương đại sử dụng lại vật liệu này. Vật liệu này bao gồm các loại đất địa phương, những hỗn hợp cob mới này được hy vọng sẽ giảm lượng khí thải CO2 và giảm chất thải xây dựng.

Kĩ thuật dougong (đấu củng) được sử dụng trong chùa Nhật Bản ở Todai-ji

Tuy nhiên, vật liệu và kỹ thuật xây dựng cổ đại không chỉ được đánh giá cao về tính bền vững của chúng – các phương pháp xây dựng như dougong Trung Quốc cổ đại có thể hàng ngàn năm tuổi, mà ngày nay còn được tiếp tục được tái phát minh cho các nhu cầu kết cấu và thẩm mỹ khác nhau. Bao gồm một hệ thống khung gỗ đã từng hỗ trợ mái hiên nhô ra mà không cần đinh, các kiến trúc sư đương đại như Kengo Kuma đọc được cả truyền thống và khả năng thẩm mỹ trong hệ thống dougong cổ đại, nhờ vậy Kuma đã thiết kế Café Kureon độc đáo bằng kỹ thuật này. Tương tự, He Jingtang đã sử dụng dougong để thiết kế Bảo tàng Nghệ thuật Trung Quốc khổng lồ và mở rộng ra bên ngoài, dựa trên các phẩm chất kết cấu của kỹ thuật để tạo ra mái nhà phi thường. Mặc dù là một phương pháp xây dựng cổ xưa, nhưng các kiến trúc sư đương đại vẫn tiếp tục phát minh ra những cách sử dụng dougong mới ngày nay.

Cafe Kureon – Kengo Kuma

Với lĩnh vực kiến trúc nhất thiết phải trải qua một loại tái phát minh trong bối cảnh cuộc khủng hoảng khí hậu đang diễn ra, một số nhà đổi mới đã nhìn lại quá khứ để tìm kiếm các giải pháp thay thế thành công và bền vững cho các phương pháp xây dựng đương đại phổ biến. Mặc dù phần nhiều các kĩ thuật này được áp dụng trên các vật liệu địa phương ở qui mô nhỏ, nhưng nó hoàn toàn có khả năng được áp dụng trên các kết cấu với qui mô lớn. Khi tái phát minh các kĩ thuật cũ, đó không hẳn là một bước lùi mà thay vào đó là biểu lộ một tương lai có ý thức sinh thái hơn.

Nguồn: designs.vn