Doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm dự án nhạy cảm
Doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm dự án nhạy cảm như bất động sản, năng lượng, tài nguyên, thương mại điện tử…
Ngoài sở hữu bất động sản có vị trí trọng yếu mà Bộ Quốc phòng vừa chỉ ra, các nhà đầu tư đến từ Trung Quốc đang ồ ạt thâu tóm thêm nhiều dự án của Việt Nam, đặc biệt lĩnh vực liên quan đến năng lượng, tài nguyên, thương mại điện tử…
Thâu tóm các dự án năng lượng
Với tốc độ thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) gia tăng mạnh mẽ, cùng cơ chế trải thảm đỏ, thông thoáng về thủ tục, ưu đãi đầu tư (thuế, đất đai), những năm qua, Việt Nam (VN) đã kéo được hàng loạt tập đoàn lớn, làm thay đổi bộ mặt của đất nước từ năng suất lao động, xuất khẩu, công nghệ cao. Tuy nhiên, nhiều dự án có sự góp mặt của các doanh nghiệp (DN) Trung Quốc (TQ), Hồng Kông để lại nhiều rủi ro, hệ lụy và nguy cơ với an ninh quốc gia.
Trong lĩnh vực năng lượng, có thể kể đến dự án Nhiệt điện Vĩnh Tân 1 (Bình Thuận) với công suất 1.240 MW, tổng mức đầu tư 1,755 tỉ USD. Dự án này hiện đã thuộc sở hữu của Công ty lưới điện Phương Nam TQ (chiếm 55% vốn), Công ty điện lực quốc tế TQ (CPIH) 40%, trong khi Tổng công ty điện lực (Vinacomin) chỉ nắm giữ có 5%.
Tại Hà Tĩnh, dự án Nhiệt điện Vũng Áng 2 có tổng mức đầu tư 2,187 tỉ USD, công suất 1.200 MW, cũng đã rơi vào tay Công ty One Energy Asia (Hồng Kông), sau khi công ty này thâu tóm lại cổ phần của Tổng công ty lắp máy VN (LILAMA) 25%, Công ty CP cơ điện lạnh (REE) 23%. Chưa dừng lại ở đó, tại dự án Nhiệt điện Vĩnh Tân 3 (Bình Thuận), Công ty One Energy cũng rót 55% vốn để kiểm soát, còn EVN nắm 29% và Tập đoàn Thái Bình Dương nắm 16% vốn.
Sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ 4.0 khiến thị trường thương mại điện tử, thanh toán trực tuyến trở thành “huyết mạch” bán lẻ, tài chính của nhiều quốc gia. Nắm được xu hướng, các đại gia TQ như Alibaba, Tencent… ồ ạt nhảy vào Việt Nam.
Như trường hợp của Tiki – sàn thương mại điện tử nằm trong tốp 10 tại Đông Nam Á. VNG hiện là cổ đông lớn nhất chiếm 24,25% vốn, tuy nhiên Tiki còn huy động vốn từ nhiều nhà đầu tư lớn nước ngoài như JD.Com International (22,2%), Ubiquitous Traders (8,82%)… Trong đó, JD.Com International được biết với tên Jingdong có trụ sở tại Bắc Kinh, 1 trong 2 nhà bán lẻ B2C khổng lồ ở TQ. Ngoài Tiki, Shopee có sự hậu thuẫn lớn của Tencent với mức đầu tư 2.500 tỉ đồng trong năm 2019. Lazada có sự góp mặt của Alibaba với mức đầu tư hơn 4 tỉ USD trong giai đoạn 2016 – 2019 cho Lazada Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam).
Còn nhiều thương vụ mua bán – sáp nhập (M&A) khác có giá trị lớn do công ty Trung Quốc tiến hành dưới dạng mua cổ phần chi phối, như Tập đoàn China Investment nhận chuyển nhượng 19% cổ phần (96,9 triệu USD) từ một tập đoàn Việt Nam để đồng sở hữu liên doanh Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 2 tại Quảng Ninh. Thương vụ đình đám nhất trong lĩnh vực nông nghiệp là vụ thâu tóm C.P Việt Nam. Công ty mẹ CPG ở Thái Lan đã chuyển nhượng toàn bộ cổ phần nắm giữ ở C.P VN (71%) sang cho công ty con – Công ty Pokphand (CPP) trụ sở ở Hồng Kông. Khi đó, C.P Việt Nam đang nắm thị phần chủ yếu lĩnh vực thức ăn chăn nuôi của Việt Nam.
Núp bóng, đi đường vòng
Mua bán, sáp nhập, góp vốn hay liên doanh… là chủ trương đúng đắn trong chiến lược thu hút FDI của Việt Nam. Tuy nhiên, cuối tuần qua, lần đầu tiên Bộ Quốc phòng khi trả lời cử tri bằng văn bản đã công khai cảnh báo Doanh Nghiệp Trung Quốc núp bóng người Việt, sở hữu các vị trí đất trọng yếu. Theo Bộ Quốc phòng, để sở hữu các lô đất ở TP.Đà Nẵng, người TQ chủ yếu thành lập Doanh Nghiệp liên doanh với Việt Nam. Ban đầu, người Trung Quốc góp vốn thấp hơn (người Việt Nam góp vốn chủ yếu bằng đất), Doanh Nghiệp sẽ do người Việt Nam điều hành. Sau một thời gian, người Trung Quốc tăng vốn, giành quyền điều hành Doanh Nghiệp. Do tài sản góp vốn là đất, nên quyền sở hữu các lô đất rơi vào tay người Trung Quốc.
Bị đòi, Công ty InnovGreen đồng ý trả lại hơn 978 ha đất rừng gần biên giới
Sau 10 năm thuê đất, DN này chỉ trồng cây trên diện tích 294 ha nhưng không hiệu quả và từ năm 2011 đến nay không trồng thêm cây nào. Năm 2019, UBND H.Quế Phong có văn bản đề nghị UBND tỉnh Nghệ An thu hồi lại diện tích này để giao cho người dân địa phương. Sau khi bị đòi đất, Công ty InnovGreen Nghệ An có văn bản trả đất và đề nghị được miễn tiền thuê đất thời gian qua.
Ngày 17.5, trao đổi với PV Thanh Niên, ông Hoàng Nghĩa Hiếu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, cho biết Công ty InnovGreen đã đồng ý trả lại đất cho địa phương. Tuy nhiên, ông Hiếu cũng chưa rõ DN này đã thực hiện xong nghĩa vụ trả tiền thuê đất hay chưa.
Đảm bảo để trong nước nắm cổ phần chi phối
Có danh mục ngành nghề, địa bàn hạn chế đầu tư nước ngoài
Tại VN, vấn đề này đã được đặt ra từ lâu. Để bảo đảm vấn đề quốc phòng, an ninh quốc gia thì không phải các DN, nhà đầu tư nước ngoài lĩnh vực nào, địa bàn nào cũng được làm hết.
Cần có quy định cụ thể về ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn hạn chế đầu tư nước ngoài, và khi các dự án đầu tư ở lĩnh vực, địa bàn nhạy cảm, cần phải có ý kiến của cơ quan chịu trách nhiệm về an ninh, quốc phòng.
Ông Nguyễn Mai Bộ, Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng – An ninh của Quốc hội
Nguồn: thanhnien.vn