Tro bay – dòng vật liệu xanh trong xây dựng

Tro bay là hợp chất dạng bụi sinh ra từ quá trình đốt cháy than do nhiều kim loại tạo thành. Vật liệu này hay được sử dụng trong xây dựng và ngành nông nghiệp.

Trước kia không ít người có cái nhìn chưa chính xác về tro bay. Với bản chất là phụ phẩm công nghiệp, nhiều nhà thầu coi tro bay chỉ là một dạng “chất độn” dùng trong xây dựng. Sản phẩm trên từng bị xem là loại phụ gia có chất lượng không đáng kể, tạo điều kiện cho nhà sản xuất bê tông thu lợi nhuận cao hơn khi sử dụng nhờ chi phí thấp.

Là phế phẩm sót lại sau quá trình đốt than trong các nhà máy năng lượng, tro bay nay được xem là một dòng vật liệu xây dựng xanh bắt nguồn từ một lý do rất thú vị. Đó là khi được tận dụng làm thành phần chế tạo bê tông, sản phẩm trên sẽ gắn kết chặt chẽ với vật liệu, không bị thải ra môi trường ngoài. Nhờ đó góp phần hạn chế tình trạng ô nhiễm tro bụi đến từ các nhà máy công nghiệp.

Mặc dù có điểm tương đồng nhất định với xi măng Portland (vốn là một vật liệu xây dựng phổ biến và được ưa chuộng trên thế giới) về thành phần hóa học, tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã cho thấy sự kết hợp giữa tro bay và bê tông sẽ đem đến những kết quả khác biệt:

Tro bay giúp bê tông hoạt động tốt hơn. Cụ thể, bê tông làm bằng vật liệu này đòi hỏi ít nước hơn so với bê tông chế tạo bởi xi măng Portland. Đồng thời, sản phẩm trên cũng cho thấy khả năng chống thấm nước mạnh mẽ trong những môi trường có độ ẩm cao.

Nhờ vào khả năng chịu lực cao, bê tông tro bay đôi lúc còn được gọi với cái tên “hỗn hợp hiệu suất”. Một số nghiên cứu từ Âu Mỹ đã chỉ ra rằng, khi các nhà thầu xây dựng yêu cầu dòng vật liệu có khả năng chịu áp suất lớn với mức 4.000 PSI (pound per square inch – đơn vị đo áp suất), phương án hữu hiệu hơn cả chính là bê tông tro bay. Sau khi được bảo dưỡng, loại bê tông này có khả năng chịu áp suất ở mức 4.000 PSI hay thậm chí còn hơn thế, đây là ngưỡng mà bê tông làm từ xi măng thường chưa thể đạt tới.

Khi chế tạo bê tông, một lợi ích dễ nhận thấy của tro bay chính là khả năng giảm nhiệt độ trong quá trình thủy phân của bê tông và kéo dài thời gian đông kết. Thực tế cho thấy bê tông tro bay đông kết chậm hơn đáng kể so với bê tông xi măng Portland. Nhờ vậy, trong điều kiện thời tiết nóng bức, tro bay sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho đội đổ bê tông hoàn thiện khâu chế tạo vật liệu, bằng việc làm chậm quá trình đông kết và kéo dài thời gian bảo dưỡng, qua đó tạo nên thành phẩm với chất lượng cao sau này.

Nhờ những đặc tính hữu ích trên, tro bay là một trong những vật liệu xây dựng đã được ứng dụng cho các công trình lớn tại Việt Nam. Một số công trình có thể kể đến như cầu Nhật Tân, công trình thủy điện Nậm Ngừm 4, công trình thủy điện Sơn La,…